Κτηματολογική Διαμεσολάβηση με αντίδικο το Δημόσιο: Νέα Προσέγγιση στη Διόρθωση των εσφαλμένων Αρχικών Κτηματολογικών Εγγραφών
της Λίνας Γατοπούλου
Σε μια περίοδο εντατικών θεσμικών και ψηφιακών μεταρρυθμίσεων, με σαφές αποτύπωμα και στον τομέα των ακινήτων – και δη του Κτηματολογίου – η μετάβαση σε ένα σύγχρονο, ακριβές και αξιόπιστο πλαίσιο εμπραγμάτων συναλλαγών δεν είναι απλώς τεχνικός στόχος, αλλά επιτακτική ανάγκη.
Τα σφάλματα των αρχικών κτηματολογικών εγγραφών αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα «αγκάθια» της αγοράς. Κεντρικός «παράγοντας αδράνειας» σε πολλές περιπτώσεις υπήρξε η υπάρχουσα διαδικασία ως προς το Ελληνικό Δημόσιο (άμεσα ή εμμέσως, μέσω εγγραφών «αγνώστου ιδιοκτήτη») και τους λοιπούς δημόσιους φορείς (ΟΤΑ, ΝΠΔΔ), των οποίων η συμμετοχή στις δικαστικές διαδικασίες διόρθωσης συνοδευόταν, μέχρι πρότινος, από την εξαίρεση τους από τη διαδικασία εξωδικαστικής επίλυσης κτηματολογικών διαφορών μέσω της Κτηματολογικής Διαμεσολάβησης.
Η ανατροπή ήρθε με το άρθρο 59 του Ν. 5197/2025 (ΦΕΚ 76/Α’/16.05.2025), το οποίο τροποποιεί εκ νέου το άρθρο 6 παρ. 2 του Ν.2664/1998 (ΦΕΚ 275/Α/03.12.1998) και επαναφέρει τους ανωτέρω φορείς, ως διαδίκους, στον κανόνα της συμμετοχής στην Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία Διαμεσολάβησης (ΥΑΣΔ) και κατ’ επέκταση, στη δυνατότητα υπαγωγής της διαφοράς σε Διαμεσολάβηση. Έτσι, για πρώτη φορά, ακόμη και οι θεωρούμενοι «αμετακίνητοι» διάδικοι υποχρεούνται πλέον να συμμετάσχουν και μάλιστα ουσιαστικά στη διαδικασία, σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις.
Η νέα ρύθμιση δεν αποτελεί από μόνη της πανάκεια ούτε θεραπεύει αυτομάτως παθογένειες δεκαετιών. Ωστόσο, η θεμελίωση βάσιμων και νόμιμων αξιώσεων από πλευράς των ιδιωτών εφόσον συνδυαστεί με ενεργή και καλόπιστη συμμετοχή του Δημοσίου, κατάλληλη νομική καθοδήγηση και ορθολογική εφαρμογή, δύναται να λειτουργήσει ως εργαλείο ουσιαστικής και ταχύτερης απεμπλοκής όλων των μερών από μακροχρόνιες αντιδικίες.
Ναι, η συμμετοχή του Δημοσίου εν γένει, στην ΥΑΣΔ και η ισότιμη πλέον τοποθέτησή του ως διαδίκου ΚΑΙ στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, προτού αχθεί η υπόθεση στην κρίση του Δικαστή, είναι ένα σημαντικό και πολλά υποσχόμενο βήμα, όμως η εφαρμογή του στην πράξη είναι αυτή που θα κρίνει αν τελικά θα επιτευχθεί ο απώτερος σκοπός, ήτοι η ασφαλέστερη δυνατή μετάβαση στο τελευταίο στάδιο, αυτό της οριστικοποίησης των Αρχικών Κτηματολογικών Εγγραφών. Γιατί η επιτάχυνση των διαδικασιών δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Ο πυρήνας του ζητήματος εντοπίζεται αλλού: στην πλήρη και ουσιαστική επίλυση των σφαλμάτων των αρχικών κτηματολογικών εγγραφών, με στόχο τη δημιουργία – ει δυνατόν συντομότερα – ενός ψηφιακού (πια) περιβάλλοντος με ασφαλή δεδομένα, θωρακισμένα εμπράγματα δικαιώματα και, κατ’ επέκταση, αξιόπιστες και ασφαλείς συναλλαγές.
This article examines the recent inclusion of the Greek State and public entities in the mandatory initial mediation session under Article 59 of Law 5197/2025, which amends Article 6(2) of Law 2664/1998. The measure represents a significant development in addressing the longstanding issue of inaccurate initial cadastral registrations, while also contributing to the acceleration of cadastral procedures. Its effectiveness relies on the submission of well-founded private claims, the active and good-faith participation of the State, and the consistent application of the new framework. The core objective remains the definitive resolution of cadastral errors aiming for a secure and reliable real estate – digital – environment.